Als onderdeel van de IJsselmeerpolders was de Noordoostpolder deel van het grootste rijksproject wat Nederland ooit heeft gekend. Onder het strakverkavelde en doorontworpen landschap, gaat nog steeds een bodem van goud schuil die miljoenen jaren geleden is ontstaan door afzettingen vanuit kreken en slikken. Deze geschiedenis is de basis dat hier de meest vruchtbare bodems van Nederland hebben kunnen ontstaan.
Het ontwerp, de aanleg, het beheer en het wetenschappelijk onderzoek van de polder werden allemaal aangestuurd vanuit een gezamenlijke rijksorganisatie. Inmiddels is de positie van het Rijk sterk verandert; van de intensieve rol van de Rijksdienst IJsselmeerpolders tijdens de uitgifte, via de verkoop van gronden door de Domeinen tot de huidige zakelijke insteek door het Rijksvastgoedbedrijf. Sinds 2018 heeft het Rijksvastgoedbedrijf het vergroten van de maatschappelijke waarde van de gronden weer nadrukkelijk in haar missie opgenomen, waarin het borgen van de bodemkwaliteit een belangrijk onderdeel is.
Want inmiddels staat de bodem van de Noordoostpolder onder druk. 70 jaar na de drooglegging zijn er verschillende factoren die van invloed zijn op het bodem- en waterbeheer. De natuurlijke rijping van de bodem na inpoldering, minder vorst door klimaatverandering en intensieve bedrijfsvoering van het boerenbedrijf zorgen er aan alle kanten voor dat de bodem onze zorg en aandacht verdient.
Bodemgoud onderzoekt middels een beeldende tijdlijn van de Noordoostpolder als geheel welke factoren tot deze situatie hebben geleid. Daarnaast is middels diepte-interviews met vijf verschillende boeren, gekoppeld aan vijf verschillende bodemtypes, onderzocht hoe zij met hun bodem omgaan en hoe zij de waarde en kwaliteit voor de toekomst van hun bedrijfsvoering zien. Uitkomst van het onderzoek zijn vijf aanbevelingen vanuit het perspectief van het boerenbedrijf voor de toekomstige ontwikkeling van de Noordoostpolder waarin de kwaliteit van het bodemgoud centraal staat.
Het ontwerp, de aanleg, het beheer en het wetenschappelijk onderzoek van de polder werden allemaal aangestuurd vanuit een gezamenlijke rijksorganisatie. Inmiddels is de positie van het Rijk sterk verandert; van de intensieve rol van de Rijksdienst IJsselmeerpolders tijdens de uitgifte, via de verkoop van gronden door de Domeinen tot de huidige zakelijke insteek door het Rijksvastgoedbedrijf. Sinds 2018 heeft het Rijksvastgoedbedrijf het vergroten van de maatschappelijke waarde van de gronden weer nadrukkelijk in haar missie opgenomen, waarin het borgen van de bodemkwaliteit een belangrijk onderdeel is.
Want inmiddels staat de bodem van de Noordoostpolder onder druk. 70 jaar na de drooglegging zijn er verschillende factoren die van invloed zijn op het bodem- en waterbeheer. De natuurlijke rijping van de bodem na inpoldering, minder vorst door klimaatverandering en intensieve bedrijfsvoering van het boerenbedrijf zorgen er aan alle kanten voor dat de bodem onze zorg en aandacht verdient.
Bodemgoud onderzoekt middels een beeldende tijdlijn van de Noordoostpolder als geheel welke factoren tot deze situatie hebben geleid. Daarnaast is middels diepte-interviews met vijf verschillende boeren, gekoppeld aan vijf verschillende bodemtypes, onderzocht hoe zij met hun bodem omgaan en hoe zij de waarde en kwaliteit voor de toekomst van hun bedrijfsvoering zien. Uitkomst van het onderzoek zijn vijf aanbevelingen vanuit het perspectief van het boerenbedrijf voor de toekomstige ontwikkeling van de Noordoostpolder waarin de kwaliteit van het bodemgoud centraal staat.
Bovenstaande video toont de uitkomst van het onderzoek Bodemgoud. De video is in samenwerking met Serge van Berkel van Storyshapers gemaakt.
plan voor de IJsselmeerpolders door Cornelis Lely
bodemkaart als basis voor ontwerp
bodemmonsters afnemen in 1943
bodemtijdlijn van de ontwikkeling van de Noordoostpolder
foto door Serge van Berkel
foto door SHEISCOOOL
geselecteerde boerderijen op verschillende gronden
bodemsoorten van de Noordoostpolder
Blokzijlerzand: het voormalige strand van de Zuiderzee
graven naar Blokzijlerzand
bodemtijdlijn van boerderij EKO de Eerste
mogelijke toekomstbeelden voor de Noordoostpolder vanuit het perspectief van de boerderijen
graven naar Blokzijlerzand op boerderij Eko de Eerste, foto door Barbara Vos
projectinfo
locatie: Noordoostpolder
jaar: 2022
initiatief: Young Innovator Programma 2022 / College van Rijksadviseurs (Jannemarie de Jonge)
onder begeleiding van: Bureau Zwirt (Carolien Ligtenberg)
opdrachtgever: Rijksvastgoedbedrijf (Riëtte Bosch)
in samenwerking met: agrariërs Peter Eilander, Marit van Boheemen, Johan Henniphof, Gerard Slootman, Gerrit Marsman en Erik Ploer
video: Storyshapers (Serge van Berkel)
locatie: Noordoostpolder
jaar: 2022
initiatief: Young Innovator Programma 2022 / College van Rijksadviseurs (Jannemarie de Jonge)
onder begeleiding van: Bureau Zwirt (Carolien Ligtenberg)
opdrachtgever: Rijksvastgoedbedrijf (Riëtte Bosch)
in samenwerking met: agrariërs Peter Eilander, Marit van Boheemen, Johan Henniphof, Gerard Slootman, Gerrit Marsman en Erik Ploer
video: Storyshapers (Serge van Berkel)
