Erve Kottelenberg in Zwiep is al vele generaties ingericht als melkveehouderij in Zwiep, aan de rand van de Lochemse Berg in Oost Nederland. Zoals vele boerenbedrijven was de boerderij ooit een gemengd bedrijf, maar is het door de jaren heen gespecialiseerd en meegegaan met de schaalvergroting in de landbouw. Het ooit kenmerkende zandlandschap rondom Zwiep en Lochem van stuwwallen, beekdalen en akkers met houtwallen en singels is in zekere zin nog steeds aanwezig, maar vergeleken met historische kaarten ook sterk uitgekleed. Van het ooit vanzelfsprekende ‘boeren met bomen’, is inmiddels weinig meer zichtbaar. De verandering die de boerderij heeft doorgemaakt heeft daardoor ook zijn weerklank op de inrichting van het landschap; vele houtwallen en singels zijn door de jaren heen verdwenen.
Erve Kottelenberg is inmiddels overgenomen door Johanneke en Remco, die al langer de intentie hebben om hun bedrijfsvoering natuurinclusiever te maken en te extensiveren. De nieuwe regeling vanuit het Rijk die inzet op bufferstroken langs slootzijdes is hiervoor de aanleiding om de inrichting van hun kavels opnieuw onder de loep te nemen.
Vanaf 2023 is het voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en de mestwetgeving verplicht om bufferstroken op te nemen langs alle waterlopen. Op een bufferstrook mogen geen mest of gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt, om de waterkwaliteit en biodiversiteit te versterken. Op het eigendom van Erve Kottelenberg bevinden zich verschillende sloten waar deze bufferstroken ontstaan. Zoektocht binnen het project is om te onderzoeken hoe deze ruimte langs slootkanten zo ingericht kan worden, zodat het hoofddoel om een bijdrage te leveren aan de waterkwaliteit en biodiversiteit wordt behaald, maar ook om nevenfuncties te onderzoeken
Door het toevoegen van hedendaagse houtwallen en singels in de vorm van voederwallen, worden niet alleen de landschappelijke karakteristieken van het coulissenlandschap herstelt, maar vormen nauwkeurig uitgezochte soorten ook een toevoeging op het rantsoen van de koe en daarmee een aanvulling binnen het boerenbedrijf. Door een uitgebreid sortiment van bomen en struiken aan te planten ontstaat een diverse en evenwichtige bron van voedingstoffen die de gezondheid van de dieren ten goede komen. Daarnaast zorgen bomen voor vertoon van natuurlijk gedrag zoals schuren tegen boomschors en bieden ze beschutting tegen zon, wind en regen. Bovendien bevordert de aanplant van meer bomen en struiken meer opslag van koolstof, een hogere biodiversiteit voor insecten, vogels en kleine zoogdieren en bevordert de beworteling de bodemstructuur en het bodemleven.
verdwenen landschapselementen vanaf 1850 tot nu
locatiebezoek bij boerderij Kottelenberg
toekomstperspectief van een landschap met houtsingels, voederwallen en voederbos
variantenstudie bufferstroken van 3 meter breed
slootkant met eenzijdige voederwal en aan de andere zijde kruidenrijke bufferstrook
projectinfo
locatie: Zwiep
jaar: 2023
opdrachtgever: Boeren met bomen
in samenwerking met: de Melkbrouwerij (Rick Huis in 't Veld) en boerderij Kottelenberg
locatie: Zwiep
jaar: 2023
opdrachtgever: Boeren met bomen
in samenwerking met: de Melkbrouwerij (Rick Huis in 't Veld) en boerderij Kottelenberg
